@ARTICLE{Kolasa-Nowak_Agnieszka_Sprawczość_2020, author={Kolasa-Nowak, Agnieszka}, number={No 3}, journal={Studia Socjologiczne}, pages={79-105}, howpublished={online}, year={2020}, publisher={Instytut Filozofii i Socjologii PAN}, publisher={Komitet Socjologii PAN}, publisher={Wydział Socjologii UW}, abstract={Problem badawczy dotyczy sposobów, w jaki historycznie zorientowane analizy socjologiczne podejmują kwestię sprawczości (zbiorowej czy indywidualnej). Chodzi o prace, w których uwzględnia się rolę przeszłości w opisie współczesnych zjawisk. Pytaniem badawczym jest rozstrzygnięcie, czy odwołania do polskiej historii akcentują podmiotowość czy bardziej podnoszą znaczenie zewnętrznych kontekstów niezależnych od działań ludzi. Analiza przebiega w trzech wyróżnionych obszarach historycznej socjologii w Polsce: (1) modernizacja po zmianie ustrojowej; (2) odrębność Europy Wschodniej; (3) lokalne ścieżki zmian. Socjologowie zajmują się historią głównie z perspektywy zbiorowości. Przeważa uznanie dla zdolności sprawczych i kreowania rzeczywistości społecznej. Wzrosła świadomość strukturalnych ograniczeń determinujących szanse autonomicznego działania. Sprzyja to częstszemu uwzględnieniu przeszłości. Socjologiczne rewizje historii mają też funkcje społeczne, służą odrzuceniu mitów historycznych, aby wzmocnić podmiotowość i tożsamości społeczne.}, type={Artykuły / Articles}, title={Sprawczość i przeszłość w socjologicznych analizach polskiego społeczeństwa}, URL={http://rhis.czasopisma.pan.pl/Content/115740/PDF/Studia_Socjologiczne_2020_nr_3_s.79_105.pdf}, doi={10.24425/sts.2020.132471}, keywords={sprawczość, socjologia historyczna w Polsce, przeszłość}, }