Whereas Ingarden’s studies on the strata of the literary work of art have attracted considerable critical attention, it is not the case with the other building-block of his theory, the concept of the literary work’s temporal phases. It was ignored by the French structuralists and the American pragmatists, and, more recently, by neuroscience, although the latter is founded on insights that are similar to Ingarden’s. A comparison of the two approaches shows that his concept of temporality remains as relevant as ever. It is an analytical tool of remarkable precision that can be used to examine schemas of understanding conditioned by the sequential nature of language, especially in case complex schemas elicited by utterances with many themes and hardly any temporal or causal links. Ingarden’s analyses shed light on the analogically-functioning memory mechanisms that generate cognitive schemas responsible for the integration of the experienced objects. Drawing on Edmund Husserl, Henri Bergson and philosophers of the Lvov-Warsaw School, Ingarden assigned the key role in that process to foreshortening and the retention-protention mechanism. After identifying these sources of inspiration it is possible to suggest an alternative solution to the problem of the cognitive value of neuroscience narrative protocols and to situate current developments in narratology in a broader conceptual framework.

Go to article

3 Hypotypoza – zapoznana figura na mapie relacji werbalno-wizualnych

Rozalia Słodczyk

Ruch Literacki | 2018 | No 2 (347) | DOI: 10.24425/122697

Keywords: hypotypoza ekfraza opis dzieła sztuki trompe l’oeil anamorfoza mise en abyme

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The article explores the problem of literary pictorialism, i.e. literary representation of the visual arts, with respect to the term hypotyposis. It appears to have sunk in oblivion, although it can boast of no less respectable origin as ekphrasis, and is by no means synonymous with the latter. In this article the precise meaning of hypotyposis is made out by means of comparisons with terms like trompe-l’oeil, anamorphosis, mise-en-abîme, and palimpsest. On the whole, hypotyposis does not describe a work of art but constitutes its verbal variant, or a structural and thematic equivalent in which the plot brings forth animated allegory of the image. We should distinguish, the article argues, two types of hypotyposis, the mimetic and the diegetic. The mimetic hypotyposis animates the content (the what) of the work of art, i.e. what is presented, or, in other words, the components of the fi ctional world. The diegetic hypotyposis dynamizes the manner (the how) of the presentation, i.e. it activates the manner in which the fi ctional world is constituted and the philosophical or formal problems raised by the work’s representation. Finally, the article examines the differences between hypotyposis and the generally accepted meaning of ekphrasis.

Go to article

4 Magnetyzm – dziwna nowoczesność

Michał Kuziak

Ruch Literacki | 2018 | No 2 (347) | DOI: 10.24425/122698

Keywords: magnetyzm nowoczesność nauka XIX wiek

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This article examines two forms of 19th-century animal magnetism. The fi rst had its roots in early 19th-century Romanticism, the other fl ourished on the fringe of orthodox science and medicine in the last decades of the century. Common to both is a confl ation of scientifi c experimentation, hermetic thought and popular culture. Mesmerism represented a peculiar, excitingly unorthodox face of 19th-century modernity. Now largely discredited and forgotten, it fed on the contemporary enthusiasm for scientifi c discoveries and confi dence in the human ability to do virtually anything. What distinguished mesmerism from other vitalist theories was its claim to shift the boundary between physics and metaphysics.

Go to article

5 Światłość świata. Katastrofizm solarny „Jolanty” Edwarda Leszczyńskiego

Ewa Borkowiak

Ruch Literacki | 2018 | No 2 (347) | DOI: 10.24425/122699

Keywords: Leszczyński Edward (1880–1921) katastrofizm solarny eschatologia Bractwo Prerafaelitów

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Published in 1904, Jolanta: A Dramatic Poet in One Act by Edward Leszczynski is – like Atlantyda, one of his later dramas – a celebration of love, vitality, and life. Both works are saturated with the symbolic profusion of the Pre-Raphaelites. In Jolanta the glowing spiritual and symbols, inspired by the paintings of William Holman Hunt, are used to communicate the horror of a solar apocalypse punctuating a deadlocked argument. An eschatological reading of the drama, proposed in this article, puts its apocalyptic ending in a new perspective.

Go to article

6 Syreni śpiew i narodziny alternatywy: literatura Edmona Jabésa, Leopolda Buczkowskiego i Haliny Birenbaum wobec Zagłady

Marta Tomczok

Ruch Literacki | 2018 | No 2 (347) | DOI: 10.24425/122700

Keywords: Zagłada postmodernizm alternatywa lata sześćdziesiąte zasłonięcie narracja

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The article examines the rise of the postmodern Holocaust narrative in Polish literature taking as a case in point Leopold Buczkowski’s novel Pierwsza świetność (First Glory), published 1966, in the context of the musings of Edmond Jabés and the testimonial writings of Halina Birenbaum. In this study the postmodernization of the Holocaust is treated as an alternative to the traditional genre of the Holocaust testimonial. Contrary to the broadly-held view that the postmodern Holocaust narrative is a fairly recent phenomenon, the article claims that it made its appearance some time after the war, in the mid-1960s. Its emergence can be seen as an attempt to voice the aporias and doubts that resulted from the pressure to draw a line on the wartime experiences and move on. Many writers, including Leopold Buczkowski, were convinced that it was necessary to keep alive the memory of the Holocaust by encrusting the historic record with other plots, problems and metaphors. This article is the fi rst in a series of studies of this problem in the 1970s and the following decades of the 20th and the 21st century.

Go to article

7 Rzeczpospolita Wzniosła. Zarys ekonomii resentymentalnej (o pisarstwie Jarosława Marka Rymkiewicza, Wojciecha Wencla i Przemysława Dakowicza)

Marcin Czardybon

Ruch Literacki | 2018 | No 2 (347) | DOI: 10.24425/122701

Keywords: Rymkiewicz Jarosław Marek Wencel Wojciech Dakowicz Przemysław Sloterdijk Peter retoryka literatura narodowa resentyment Polska wspólnota narodowa amplifikacja

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This article attempts to throw some light on what may be called Poland’s new national-identity literature and its leading fi gures, Jarosław Marek Rymkiewicz, Wojciech Wencel and Przemysław Dakowicz. They see their work as a psychopolitical educational tool in the service of a patriotic mission to reactivate the ‘real’ national identity. They believe that such an identity is necessary for individuals to develop strong personal identities, founded on a sense of belonging to an integral national community. Rymkiewicz, Wencel and Dakowicz champion this, somewhat archaic, model of national identity which claims total commitment from its members in virtually all their writings. This article focuses on the rhetorical devices used by the new national-identity literature to present and promote its key concept, especially the idea of a ‘sublime’ ethnic community, or a sentimentalized vision of a Polish Commonwealth.

Go to article

8 Wspomnienie o prof. Stanisławie Jaworskim (1934–2018)

Anna Burzyńska

Ruch Literacki | 2018 | No 2 (347) | DOI: 10.24425/122702

Download PDF Download RIS Download Bibtex

9 Pogłosy: „Sarmatia” w poetyckiej opowieści Jacka Kaczmarskiego (M. Krzysztofik, "Kultura Pierwszej Rzeczpospolitej w poezji Jacka Kaczmarskiego")

Justyna Kruk-Siwiec

Ruch Literacki | 2018 | No 2 (347) | DOI: 10.24425/122703

Download PDF Download RIS Download Bibtex

10 Książki nadesłane

Ruch Literacki | 2018 | No 2 (347)

Download PDF Download RIS Download Bibtex

11 Spis treści

Ruch Literacki | 2018 | No 2 (347)

Download PDF Download RIS Download Bibtex

12 Contents

Ruch Literacki | 2018 | No 2 (347)

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Editorial office

Rada Naukowa
Stanisław Burkot, Uniwersytet Pedagogiczny, Kraków, Polska
Maria Delaperrière, INALCO, Paryż, Francja
Anna Drzewicka, Uniwerystet Jagielloński, Kraków, Polska
Halina Filipowicz, University of Wisconsin-Madison, Madison, USA
David Frick, University of California, Berkeley, USA
Julian Maślanka, Uniwerystet Jagielloński, Kraków, Polska
Bożena Karwowska, The University of British Columbia, Vancouver, Canada

Komitet Redakcyjny
Andrzej Borowski, Uniwerystet Jagielloński, Kraków, Polska
Tadeusz Bujnicki, Uniwerystet Jagielloński, Kraków, Polska
Anna Czabanowska-Wróbel, Uniwerystet Jagielloński, Kraków, Polska
Stanisław Jaworski, Uniwerystet Jagielloński, Kraków, Polska
Anna Łebkowska, Uniwerystet Jagielloński, Kraków, Polska (redaktor naczelna)
Roman Mazurkiewicz, Uniwersytet Pedagogiczny, Kraków, Polska
Jan Michalik, Uniwerystet Jagielloński, Kraków, Polska
Jan Okoń, Uniwersytet Łódzki, Łódź, Polska
Magdalena Siwiec, Uniwerystet Jagielloński, Kraków, Polska (sekretarz redakcji)
Eugenia Prokop-Janiec, Uniwerystet Jagielloński, Kraków, Polska
Wacław Walecki, Uniwerystet Jagielloński, Kraków, Polska

Contact

Polska Akademia Nauk
Oddział w Krakowie
ul. św. Jana 28
31-018 Kraków
tel. +48 12 256-23-00
fax. +48 12 256-23-80
e-mail: ruchliteracki@gmail.com

Instructions for authors

„Ruch Literacki” jest czasopismem polonistycznym i publikuje teksty dotyczące literatury polskiej (interpretacje), teorii literatury i komparatystyki.

Propozycje artykułów (do 41 000 znaków) należy przesyłać w wersji drukowanej i elektronicznej: w wersji drukowanej na adres redakcji: ul. św. Jana 28, 31-018 Kraków, w wersji elektronicznej – mailem na adres” ruchliteracki@gmail.com(lub na płycie CD dołączonej do wydruku). Prosimy o dostosowanie aparatu przypisów do zasad obowiązujących w „Ruchu Literackim”. Tekst nie może być wcześniej publikowany.

Prosimy o podanie afiliacji, adresu korespondencyjnego, w tym elektronicznego, a także o dołączenie:

1. streszczenia artykułu (do 1000 znaków),

2. słów kluczowych,

3. bibliografii według wzorca (dostępnego na stronie: https://pbn.nauka.gov.pl/pci/zakres-wymaganych-danych/bibliografia):

W przypadku książki: nazwisko i imię autora, rok, tytuł książki, miejsce wydania: wydawnictwo.

W przypadku rozdziału książki: nazwisko i imię autora, rok, tytuł rozdziału. W tytuł książki, miejsce wydania: wydawnictwo.

W przypadku publikacji w czasopiśmie: nazwisko i imię autora, rok, tytułu artykułu, tytułu czasopisma, zeszytu i stron, na których znajduje się publikacja.

Zgłoszenie artykułu do czasopisma jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na opublikowanie w wersji papierowej i elektronicznej. Redakcja nie zwraca niezamówionych materiałów.

Zasady kwalifikowania publikacji do druku

Wszystkie teksty zamieszczone w „Ruchu Literackim” są recenzowane. Recenzentami są wybitni specjaliści z danej dziedziny nauki o literaturze, do których zwraca się redakcja. Decyzję o publikacji recenzenci podejmują, biorąc pod uwagę: wagę merytoryczną artykułu, nowatorstwo, jego odkrywczą rolę dla badań nad danym zagadnieniem, rzetelność naukową oraz zgodność z profilem czasopisma. Recenzje mają formę pisemną i charakter niejawny; kończą się jednoznacznym wnioskiem o dopuszczeniu lub odrzuceniu artykułu (jedynie w szczególnych przypadkach, w razie wątpliwości recenzenta, jego uwagi przesyłane są autorom, po poprawkach tekst jest rozpatrywany ponownie).

Wersja elektroniczna RL: http://rl.czasopisma.pan.pl